RADIOLOŠKA DIJAGNOSTIKA


Savremenu veterinarsku medicinu danas je nemoguće zamisliti bez kvalitetne rendgenske dijagnostike. Ona nam svakodnevno omogućava postavljanje kliničke dijagnoze za gotovo sva oboljenja različitih organskih sistema naših pacijenata. Pregledi kardiovaskularnog sistema, abdominalnih organa i koštanog sistema u većini kliničkih slučajeva moraju se upotpuniti radiološkim pregledom da bismo što prije došli do pravilne dijagnoze. Visoki kvalitet rendgenskog snimka i visoka stručnost veterinara koji ga procjenjuje su od presudnog značaja za kvalitetan medicinski tretman.

PSEĆA DISPLAZIJA KUKA ( CDH- canine hip dysplasia)

Da bismo razumjeli ovu bolest potrebno je znati ponešto o zglobu kuka (coxofemoralnom zglobu).
Normalan pseći zglob kuka spaja zadnju nogu sa ostatkom tijela psa pomoću dijela butne kosti koji se zove glava butne kosti i dijela karlice koji se zove čašica (acetabulum). U normalnom zglobu glava butne kosti se neometano rotira unutar čašice. Zbog lakšeg pokretanja kosti zgloba su oblikovane tako da čašica potpuno okružuje glavu butne kosti. Da bi se zglob ojačao ove dvije kosti drži zajedno jak ligament koji se direktno sa čašice vezuje na glavu butne kosti. Takođe i zglobna kapsula obuhvata ceo zglob i potpomaže stabilnost zgloba. Djelovi ovih dviju kosti koji se zapravo dodiruju se zovu artikulacione površine koje su glatke i obavijene slojem hrskavice. Dodatno se još u zglobu nalazi visoko viskozna tečnost koja podmazuje artikulacione površine. Kod psa sa normalnim zglobom kuka svi ovi faktori su udruženi da omoguće da zglob neometano i stabilno radi.

Pseća displazija kuka je bolest zgloba kuka u kojoj abnormalna labavost mišića, vezivnog tkiva i ligamenata kuka dovodi do povećanja prostora između arikulacionih površina. To dovodi do drastične promjene u veličini i izgledu artikulacionih površina i degeneracije (propadanja) zglobne hrskavice koja za posledicu ima razvijanje osteoartritisa zgloba kuka.
Većina pasa sa displastičnim kukovima se rađaju sa normalnim kukovima ali zbog genetskih faktora i načina držanja zgob kuka se ne razvije na dobar način. Displazija kuka može zahvatati jedan ili oba kuka.

Simptomi displazije kukova

Psi svih starosnih kategorija mogu patiti od ove bolesti i posledičnog osteoartritisa. U težim slučajevima psi mlađi i od 5 mjeseci mogu ispoljavati bolnost u toku i poslije aktivnosti. Međutim, ova bolest se ipak najčešće diagnostikuje u toku prve tri godine života zbog vremena koje je potrebno da se razviju degenerativne promjene na zglobu.
Psi obično šetaju ili trče sa promjenjenim hodom ili kasom. Kod trčanja se često primjećuje da pas trči kao zec (skupljenim zadnjim nogama u vis). Pas može odbijati da ispruži potpuno zadnje noge, ili negoduje kada to pokuša. Ukočenost zadnjih nogu, teže kretanje uz i niz stepenice, bolnost pri kretanju, šepanje i prebacivanje nogu na jednu stranu u toku sjedanja se takođe mogu javiti. Kako bolest napreduje većina pasa počinje da gubi mišićnu masu dok se stanje može pogoršati toliko da je psu potrebna pomoć da ustane. 

Ko sve može patiti od displazije kukova

Displazija kukova pogađa najviše pse a nešto ređe mačke. Rase najčešće pogođene ovom bolešću su velike i gigantke rase pasa . Njemački ovčari, Zlatni retriveri, Labradori, Rotvajleri, Doge i Bernardinci su među najrizičnijim grupama a može se javiti ređe i kod srednje velikih pasa. 

Genetska predispozicija

Istraživanja dokazuju da je displazija kukova genetska bolest tj. ako jedan ili oba roditelja imaju displaziju kukova, njihovo potomstvo ima velike šanse da razvije ovu bolest. Suprotno tome roditelji koji imaju normalne kukove imaju veoma male šanse da izrode potomstvo sa genetskom predispozicijom ka oboljelim kukovima. Zbog ove činjenice stručnjaci iz oblasti veterine u saradnji sa odgajivačima se trude putem rane dijagnostike i prevencije parenja pasa sa displazijom kukova svedu na minimum pojavu displazije u leglu. Međutim nemoguće je potpuno izbaciti bolest iz genetkog koda ovim načinom zbog velikog broja gena koji su zaslužni za nju, individualnih manifestacija bolesti (ne ispoljava svaki pas iz legla iste simptome bolesti) i drugih činilaca koji utiču na razvoj displazije.


Ishrana

U ishrani podjednaki faktor predstavlja količina i kvalitet hrane koje pas unosi u toku prvih par godina života nezavisno od genetske predispozicije za bolest. Dokazano je da prekomjerna tjelesna težina može da pogorša stanje svih zglobova u tijelu pa tako i kukova. Ovo je posebno vidljivo kod mlađih pasa velikih rasa, starosti od 3 do 10 mjeseci gdje prekomjerna tjelesna težina dodaje još pritiska na već labave ligamente kuka a nesrazmjeran rast mišića i skeletnog sistema (kod velikih rasa te dobi skeletni sistem raste brže nego mišićna masa) dodatno pogoršava stanje. Takođe hrana koja sadrži previse ili premalo kalcijuma,vitamina D3 i drugih minerala ima nepovoljne efekte na razvijanje zgloba kuka zbog čega se savjetuje granulirana, već pripremljena hrana ,umjesto obroka kuvanih kod kuće. Takva hrana je izbalansirana, sastavljena od strane nutricionista i posjeduje sve suplemente koji su potrebni za pravilan rast. Uz to ona dolazi i sa dnevnom dozom koja se može izmjeriti za psa svake veličine (na svakoj vreći granula bilo kojeg proizvođača jasno su naznačene dnevne doze) tako da su greške u ishrani eliminisane.

Fizička aktivnost

Fizička aktivnost predstavlja još jedan faktor rizika. Genetski podložni psi imaju veću šansu da razviju displaziju kukova ukoliko se insistira na fizičkoj aktivnosti od malih nogu. Kontradiktorno tome, psi sa većom mišićnom masom, koje vlasnici tjeraju na fizičku aktivnost, bolje podnose probleme sa zglobovima od pasa sa manje mišićne mase. Međutim, štenad velikih rasa koja su najpodložnija problemima sa kukovima do godine dana ne mogu razviti dovoljno mišićne mase jer nutrijenti koje unose preko hrane se troše na izgradnju čitavog tijela, ne samo mišića. Vlasnici ovih pasa trebaju biti oprezni sa dozom fizičke aktivnosti koju nameću psu u fazi rasta. Istrčavanje, duge šetnje po par kilometara, atletski treninzi i slične aktivnosti treba izbjegavati dok pas ne pređe akutnu fazu rasta (koja je kod srednjih rasa do oko godinu dana a kod velikih i gigantskih može trajati od jedne i po godine do dvije). Takođe treba izbjegavati ostale aktivnosti koje opterećuju kukove kao što su hodanje niz stepence, skakanje sa i na uzdignute podloge (kauč, parapet, zid ), igranje frizbijem isl. Plivanje, doduše, spada u fizičku ativnost koja je veoma poželjna kod ovih pasa jer se mišićni sistem razvija ne opterećujući zglobove. 

Dijagnostika i terapija

Dijagnoza ove bolesti se postavlja na osnovu anamneze, ortopedskog pregleda i rentgenološkog pregleda kukova. Na osnovu rentgenskog snimka se ocijenjuju kukovi i zavisno o stepenu oštećenja zgloba kuka predlaže se odgovarajuća terapija. Postoji više vidova terapije uključujući medicinsku i hiruršku uz koje je obično potrebno mjenjati neke navike radi boljeg efekta terapije. Vaš veterinar će Vas posavjetovati koju metodu liječenja je najbolje primjniti u borbi sa ovom bolešću koja može ozbiljno oštetiti kvalitet života Vašeg ljubimca.